Nederland gebukt onder griepepidemie: ‘Week later nog futloos’

In Nederland is officieel sprake van een griepepidemie, zo concluderen onderzoeksinstituut Nivel, Erasmus MC en het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu. Bij de huisartsen van de Nivel Peilstations werden vorige week 70 patiënten met griepachtige klachten op de 100.000 inwoners vastgesteld.

Jaar geleden

Huisartsen hebben hierna bij de patiënten met luchtwegklachten monsters afgenomen en die ook onderzocht op luchtwegvirussen. In die monsters is een toenemende mate van het influenzavirus gevonden. Het is daarnaast voor de tweede week op rij boven de 56 patiënten: de grens waarop er officieel sprake is van een griepepidemie. 

De laatste keer dat zo veel griepgevallen werden geregistreerd, was volgens het RIVM in januari vorig jaar. 

De 21-jarige Laura uit het Zuid-Hollandse Rijpwetering kan er – helaas – over meepraten. Snotterend en kuchend vertelt ze aan de telefoon: “Ik heb een week ziek thuis gezeten, maar ben vandaag toch weer naar het werk gegaan. Mijn aanwezigheid was toch zeer gewenst, anders wordt het chaos. Maar ik ben eigenlijk nog steeds futloos.”

Koude rillingen

De onderwijsassistente kwakkelt al sinds kerst. Maar vorige week donderdag sloeg de griep toe. “Het was heel naar in mijn maag, en vrijdag werd ik wakker met koude rillingen en koorts. Ik heb dagen alleen maar in bed gelegen. Mensen zeiden: na drie dagen is het voorbij. Maar dat was helaas niet het geval.”

Voor de duidelijkheid: het griepvirus dat nu rondwaart is niet veel anders dan de griep van andere jaren. “Het past zich alleen elk jaar een beetje aan”, vertelt Rianne van Gageldonk-Lafeber, epidemioloog bij het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu.

Het influenzavirus is de veroorzaker van griep. Als je ermee in aanraking komt, dan duurt het meestal 3 tot 4 dagen voordat de griepklachten beginnen. 

“De griep begint met is een ontsteking in het slijmvlies van de luchtwegen”, zegt Van Gageldonk. “Het begint acuut, met vrij heftige klachten die typerend zijn voor de griep. Plotseling krijg je koude rillingen, je begint te snotteren. Je kunt spierpijn krijgen, en koorts die in korte tijd kan oplopen naar 39 graden. Keelpijn en hoesten zijn ook klachten die erbij horen.”

Benauwd

Laura had vooral last van haar luchtwegen. “Ik had geen stem meer, mijn ademhaling was aan het piepen, ik voelde me benauwd.” Meteen dacht ze aan corona, maar na een test bleek dat het niet te zijn. 

Ze ziet het overal om zich heen. Bij familie, vrienden en collega’s. “Op een basisschool zie je iedereen snotteren.”

Hoe snel je herstelt, is volgens de epidemioloog afhankelijk van je algemene gezondheid. “Bij veel mensen duurt het 3 tot 5 dagen. Maar soms duurt het echt langer om te herstellen. Het kan zelfs drie weken of meer duren voordat je je weer helemaal fit voelt.”

Sommige mensen hebben een grotere kans op ernstige klachten als ze griep krijgen, zoals ouderen en mensen met een chronische ziekte. 

Slechte weerstand

Er bestaan verschillende types van het virus. Influenza type A wordt momenteel het meest gezien. Griepexpert Ted van Essen, voorzitter van de Influenzastichting, zegt dat dit type influenza over het algemeen door patiënten heftiger wordt ervaren dan type B. “Maar het verschilt erg van patiënt tot patiënt. Individueel is het eigenlijk niet te voorspellen.”

Oudere mensen en mensen met een slechte weerstand kunnen er erg ziek van worden, en zelfs in het ziekenhuis terechtkomen. “En dat zijn er in Nederland nogal wat. Mensen die medicatie gebruiken, bijvoorbeeld voor reuma of de ziekte van Crohn, zijn bevattelijker, omdat de medicijnen als bijwerking hebben dat de weerstand wordt verminderd.”

Bij influenza worden de luchtwegen aangetast, en als gevolg daarvan kunnen bacteriën binnendringen. Vervolgens kunnen patiënten een longontsteking oplopen, of zelfs een hartinfarct. “Ouderen weten dit over het algemeen en laten zich vaccineren. Maar we zien dat mensen onder de 60 die risico lopen géén griepprik halen. De vaccinatiegraad is maar 30 procent. Het dringt bij die mensen nog niet door.”

Het virus zit in speeksel, snot en slijm. Daarom geven mensen het snel aan elkaar door: één ziek persoon besmet 2 tot 3 mensen. “Dat is best behoorlijk. Het is dan ook echt aan te raden dat mensen in deze periode er aan denken om regelmatig de handen te wassen, te hoesten  en te niezen in de elleboog en afstand te houden. Dat geldt zeker voor mensen die met ouderen in aanraking komen.”

‘Haal alsnog griepprik’

Want zo’n griepgolf kan zo 10 weken aanhouden. Mensen kunnen zichzelf ook beschermen door alsnog een griepprik te halen, zegt Van Essen. “Huisartsen kunnen ‘m nog altijd declareren en hebben meestal nog wel wat liggen.”

In het najaar hebben veel mensen deze griepprik al gekregen. Volgens het RIVM doet-ie z’n werk. “De virussen die nu rondgaan lijken overeen te komen met de stammen die opgenomen zijn in het vaccin”, aldus epidemioloog Van Gageldonk-Lafeber.