‘Zweden lichtend voorbeeld voor Nederlands tech-investeringsklimaat’

Om echt een grote slag te maken op het gebied van tech-investeringen kan Nederland het best een voorbeeld nemen aan Zweden. Dat land ‘stoot al jaren boven zijn gewicht’, en daar vallen zeker lessen uit te trekken, zegt Thomas Mensink, ceo en investeerder bij Golden Egg Check en nauw betrokken bij de Nederlandse start-up-scene, in BNR Digitaal. ‘Ik vind het wel interessant om te zien hoe zij daarmee omgaan.’

Het aantal investeringen in Nederlandse start-ups wil maar niet echt doorgroeien. In het tweede kwartaal haalden start-ups amper 400 miljoen euro op, blijkt uit een rapport van onder meer Dutch Startup Association, Dealroom, Techleap en een aantal andere bedrijven. Daarmee viel het investeringsniveau in grote lijnen terug naar het niveau van 2023. In het eerste kwartaal werd nog ruim 1 miljard euro opgehaald. Potentie is er genoeg, maar dat vergt ambitie, én realiteitszin.

Een van de grootste impactfondsen

Een positief voorbeeld is volgens Mensink LUMO Labs, dat een nieuw fonds lanceert om te investeren in Europese techbedrijven die een positieve maatschappelijke bijdrage leveren. LUMO heeft al toezeggingen voor zo’n 25 miljoen euro en denkt binnen een jaar zo’n 100 miljoen euro op te kunnen halen, waarmee het één van de grootste Nederlandse impactfondsen zou worden. ‘Dat is om meerdere redenen een goed signaal; kennelijk denken ze dat er appetite is vanuit de markt om zo’n groot fonds te vullen.’

Bovendien is het voor een Nederlands fonds al een mooie stap om naar 100 miljoen euro te gaan, zegt Mensink. Dat is veel partijen niet gegeven en met dat bedrag speel je ook echt een rol van betekenis op Europees niveau en speel je ook echt mee op een Europees speelveld. ‘Dat is ook meteen wel weer spannend, maar ik denk dat het een goed teken is.’ De stap naar 1 miljard euro is volgens Mensink op dit moment te hoog gegrepen. ‘Ik vind het plan van LUMO Labs al behoorlijk ambitieus, 1 miljard is niet realistisch.’

Boven het gewicht stoten

Op Europees niveau doet Nederland het met een vijfde plek op het gebied van investeringen in tech alleszins redelijk. Het is een illusie om het Verenigd Koninkrijk in te halen, maar een land als Zweden is voor Mensink zeker een aansprekend voorbeeld. ‘Op zich doen we leuk mee, dat klopt. Maar Zweden is qua interne populatie kleiner, maar stoot veel meer boven zijn gewicht. Ik vind het wel interessant om te zien hoe zij daarmee omgaan, ze hebben een ijzersterk track record, met goede deals met bedrijven als Spotify en Klarna.’

Je moet wel realistisch blijven, maar ambitie is natuurlijk belangrijk. In Zweden investeren relatief veel partijen in de consumermarkt. Dat is wellicht risicovoller en binairder — het wordt een groot succes óf een flinke flop — maar als het lukt heb je meteen een heel grote deal te pakken. ‘In Nederland zijn de meeste fondsen vrij degelijk, vooral private-equitystijl met vooral degelijke investeringen met terugkerende inkomsten, in b-to-b-software. Maar ze gaan niet opeens honderden miljoenen investeren en meespelen op een internationaal speelveld.’

Volgens Mensink zit het niet zozeer in het aantal deals, maar in het gewicht. ‘We hebben het afgelopen kwartaal geen megarondes gehad; de grootste was 68 miljoen euro, in het eerste kwartaal hadden we er drie van meer dan 100 miljoen euro, dus dat tikt lekker aan.’ Dat kun je voor een deel toeschrijven aan toeval: die megadeals heb je nou eenmaal af en toe. ‘Ik denk dat het uitzoderingen zijn die toevallig in het eerste kwartaal samenkwamen, dus het heeft geen nut om dáár nou specifieke beleid op te maken.’

Juiste moment om op de markt te komen

Zorgwekkender is de ontwikkeling van de laag onder de megadeals, rondes tussen de 4 miljoen en 15 miljoen euro, zegt Mensink. Die zijn normaal gesproken zeer gewild bij venturecapitalinvesteerders, maar die zijn ten opzichte van het eerste kwartaal van vorig jaar gehalveerd. ‘Ik denk dat het komt doordat een aantal bedrijven nog even wil wachten op het juiste moment om de markt op te komen. Veel investeerders vinden de markt nog een beetje onzeker, met name in de latere fases, en dat effect werkt een beetje door naar de vroegere fases.’

Het is een markt waarin klanten duidelijk afwachtender zijn en daardoor laat het bereiken van de omzetdoelstellingen wat langer op zich laat wachten. ‘Investeerders investeren nog steeds best wel veel op groei en potentie. Na de investeringspiek van 2021 zeiden ze wel dat ze meer duurzame businessmodellen willen zien die ook winst kunnen opleveren. Maar als je doorvraagt vinden ze groei nog altijd heel belangrijk. Veel start-ups worstelen in dit klimaat met een tegenvallende groei doordat de markt lastiger is dan gedacht.’